En dan ineens zit je middenin een situatie waarvan je echt even niet meer weet wat je ermee aan moet. Je loopt vast. Op dat punt is het fijn als je mensen om je heen hebt waar je je hart kunt luchten. Intervisie is een methode waarbij je samen met andere stilstaat bij wat er aan de hand is, zodat je vervolgens in staat bent om zelf je route weer verder uit te stippelen. Afgelopen maand zijn we gestart met intervisie volgens de Balint-methode. Ik neem je mee in deze methode.

Balint-methode

De bal, wat? De Balint-methode. Zeventig jaar geleden. Al een hele poos dus. Ontwikkelde Michael Balint deze methode om samen met collega’s tot oplossingen van problemen te komen. Balint was een arts en psychoanalyticus en merkte op dat in zijn huisartspraktijk het meest gebruikte medicijn de huisarts zelf is. Communicatie is de sleutel tot succes. Door intervisiebijeenkomsten te organiseren deelde de artsen ervaringen met elkaar. Hoe pak je bepaalde situaties aan? Wat deed je toen precies? En wat voor effect had dat? Zo werd duidelijk wat werkt wel en wat werkt minder goed.

De vier fases in de Balint-methode

In de Balint-methode doorloop je heel strak de volgende vier fases:

• Probleemstelling
• Beeldvorming
• Oordeelsvorming
• Besluitvorming

Probleemstelling

Het start met een rondje casuïstiek. Iedereen brengt een casus in waarin je vastloopt of waar je telkens weer tegenaan loopt. Vervolgens stem je met zijn alle af welke casus wordt uitgediept. De inbrenger van deze casus vertelt in het kort de context en sluit af met een vraag naar de groep. Om ervoor te zorgen dat de groep met volle aandacht naar de antwoorden van de inbrenger kan gaan luisteren, is de laatste stap in deze fase dat je als groepslid in het kort opschrijft wat er aan de hand is en wat dit bij jou oproept.

Beeldvorming

In deze fase gaat de groep vragen stellen aan de inbrenger van de casus, zodat iedereen een beeld kan vormen over wat er aan de hand is. Samen verken je het probleem. Je stelt open vragen en als iets onduidelijk is vraag je daarop door. Deze vragen kunnen bijvoorbeeld gaan over de context waarin het probleem plaatsvindt en over de beleving. Als inbrenger van de casus beantwoord je de vragen van de groep kort en duidelijk.

Oordeelvorming

Als iedereen een goed beeld heeft gevormd van het probleem kom je op het punt waarin je adviezen gaat aandragen. Je kunt dit op verschillende manieren aanpakken. Bijvoorbeeld door iedereen eerst het advies op te laten schrijven en daarna een voor een aan te dragen, door de adviezen direct te delen óf door in subgroepen de adviezen te bespreken en daarna terug te koppelen. Het belangrijkste om te onthouden is dat de inbrenger in deze fase niet reageert.

Besluitvorming

In deze fase is de inbrenger eerst aan het woord. Er wordt duidelijk wat de inbrenger aan de adviezen heeft gehad en welke route hij of zij gaat bewandelen. Vervolgens reflecteer je als groep of je het gedrag van de inbrenger herkent. Heb je dit terug gezien tijdens het inbrengen van het probleem of tijdens het beantwoorden van de vragen? De inbrenger reageert hierop door aan te geven ‘dit herken ik’ en ‘dit herken ik niet.’ De laatste stap is dat de groepsleden vertellen over hun eigen ervaringen in soortgelijke situaties.

Het begeleiden van intervisie

We hebben nu twee intervisiebijeenkomsten achter de rug. Het is hartstikke waardevol om naast vakinhoudelijke ontwikkeling op deze manier ook te werken aan je persoonlijke ontwikkeling en professionele identiteit. Je krijgt zicht op ‘blinde vlekken’ waardoor je je ‘vrije ruimte’ verreikt. Ook als je niet degene bent die een casus inbrengt is het bijzonder mooi om mee te maken en te zien wat er gebeurt. Wat is belangrijk:

Veilige omgeving creëren

Als inbrenger van een casus stel je jezelf kwetsbaar op. Ik heb daar ontzettend veel respect voor. Het is niet niks om iets waarmee je worstelt open en bloot op tafel te leggen. Om een veilige omgeving te creëren waarin iedereen respectvol met elkaar omgaat, maak je samen met de groep afspraken. Hoe gaan we met elkaar om? En hoe zorgen we samen voor een vertrouwde omgeving? Of je nu volgens de fases van Balint aan de slag gaat of een van de andere intervisiemethodes toepast, afspraken maken hoort erbij.

Strakke procesbegeleiding

Als intervisiebegeleider heb je ook de rol van procesbegeleider. Je zorgt ervoor dat de fases worden doorlopen, dat de fases niet door elkaar heen lopen en dat je op tijd de volgende fase introduceert. Zo heb ik voor mezelf als voorbereiding alle fases op papier gezet met daarachter een richtlijn voor de tijdsduur. Ik weet namelijk van mezelf dat als ik geen richtlijn heb, ik het gesprek door laat gaat totdat iemand uitgepraat is of er geen vragen meer gesteld worden. Tijdens de bijeenkomst introduceerde je elke fase met bijbehorende stappen. De laatste fase heb ik afgekapt omdat we anders in tijdnood zouden komen. Dit voelde vreemd om te doen omdat we eigenlijk nog niet helemaal klaar waren.

Creativiteit in de aanpak

Nadat we de beeldvorming hadden afgerond was het tijd voor de oordeelsvorming. Hierin ben je vrij om te bepalen hoe je dit wilt vormgeven. Een groepslid raadde aan om in het bijzijn van de inbrenger te reageren op alles je gehoord had. Wat deed het verhaal met jou? Hoe kijk jij tegen het probleem aan? Wat zie jij als een mogelijke oplossing? Als groep leg je deze aanpak bij de inbrenger voor. Gelukkig stemde hij voor, want het was ontzettend mooi om al deze gedachtes en gevoelens te horen. Hierdoor werd ook duidelijk dat hij niet de enige is die hiermee worstelt.