Herken je dat? Dat als je gelooft dat het je toch niet gaat lukken, het dan ook stroef loopt… Ik had het laatst nog. Iets wat ik heel spannend vind is Engels praten in een professionele context. Ik krijg al kriebels in mijn buik als ik eraan denk. Ik vind het bizar hoeveel invloed je eigen mindset heeft. Het schrijven van dit artikel heeft mij enorm geholpen om tot nieuwe mogelijkheden te komen waardoor ik meer ga geloven in mijn eigen kunnen. Ook jou als L&D’er biedt dit artikel waardevolle inzichten en praktische tips hoe je de zelfeffectiviteit van deelnemers kunt verhogen.
In dit artikel vind je dus meer informatie over de hefboom zelfeffectiviteit. Dit is de 2e van de 12 hefbomen voor transfersucces uit het boek: ‘What makes training really work’ van Ina Weinbauer-Heidel. Ilona Boomsma en ik schrijven over elke hefboom een artikel. Als je op de onderstaande afbeelding klikt kom je bij de verzamelpagina van onze blogs.
Uitleg over de hefboom zelfeffectiviteit
De hefboom zelfeffectiviteit valt binnen de categorie: deelnemers. Naast zelfeffectiviteit bestaat deze categorie uit de hefbomen transfermotivatie en transferbereidheid. In het Engels kun je deze categorie in het kort samenvatten tot: I want, I can and I will.
Bij zelfeffectiviteit wil je dat de deelnemers na afloop van een training het volgende denken: ‘Ik geloof dat ik het kan gaan toepassen in mijn werk’. Je gelooft dus in jezelf dat je bekwaam bent om de gewenste prestatie te leveren. Of je nu nieuwe of lastige situaties meemaakt jij redt het wel met je eigen competenties. Zelfeffectiviteit is een belangrijke vereiste want als je gelooft dat je het kunt wordt het onmogelijke ineens mogelijk.
Is er een verschil tussen zelfvertrouwen en zelfeffectiviteit? Ja, zelfvertrouwen gaat over gevoel. Je hebt vertrouwen in jezelf. Bij zelfeffectiviteit gaat het over je eigen inschatting of je een gewenste prestatie kunt leveren. Dit is dus veel specifieker en gericht op een doel, situatie of taak. Hier kun je een test doen om jouw zelfeffectiviteit te meten.
De invloed van je mindset
Geloof jij dat je zelf invloed hebt op je eigen successen en tegenslagen? Of je deze vraag nu met ‘ja’ of ‘nee’ hebt beantwoord, je overtuigingen hebben enorme invloed op je gedachten, gevoelens en gedrag. Er zijn twee mindsets. Of je gelooft dat je zelf de touwtjes in handen hebt. Je kijkt eerst naar jezelf als iets niet lekker loopt en gaat na wat jij kunt doen om iets te veranderen. Of het is andersom. Je gelooft niet dat het aan jou ligt. Het ligt vooral aan anderen of de omstandigheden. Hierdoor stagneer je sneller in je eigen groei. Wat denk jij? Kun je deze grondhouding van hoe iemand in het leven staat veranderen? Dat is best een uitdaging. Waar we wel in kunnen helpen, is de zelfeffectiviteit vergroten voor een specifieke taak of situatie.
4 manieren om de zelfeffectiviteit te verhogen
Vanuit het onderzoek van Albert Bandura zijn er 4 manieren die een positieve invloed uitoefenen op de zelfeffectiviteit van deelnemers, dat zijn:
- directe ervaringen
- indirecte ervaringen
- aanmoedigingen
- emoties omvormen
Hieronder staat de uitleg. Directe- en indirecte ervaringen zijn de meest impactvolle manieren om invloed uit te oefenen op zelfeffectiviteit. Dat blijkt ook uit een onderzoek waar Karin de Galan de blog: ‘Van binnen naar buiten trainen of andersom’ over heeft geschreven.
Daarbij geven we elke keer drie praktische transferacties. Oplopend van simpele handelingen die weinig moeite kosten tot aan de meer uitdagendere interventies.
Directe ervaringen verhogen zelfeffectiviteit
Het gevoel dat je een uitdagende situatie overwonnen hebt geeft je een boost. Je gaat dan geloven dat je het daadwerkelijk kunt. Door een succesvolle ervaring geloof je ook eerder dat je jezelf in andere uitdagende situaties goed staande kunt houden. Een negatieve directe ervaring zorgt voor het tegenovergestelde effect. Deelnemers gaan twijfelen en vermijden eerder soortgelijke situaties in de toekomst.
Ik kan mezelf nog een rollenspel herinneren over feedback geven. Het gesprek liep zo stroef en toen was de tijd om. Op het nippertje kreeg ik nog wat tips mee. Ondanks dat het met mijn transfermotivatie wel goed zat, vond ik het wel megaspannend om het toe te gaan passen. Ik geloofde nog niet helemaal dat ik het kon.
3 transferacties voor directe ervaringen
Hieronder staan 3 transferacties:
SOFT: zorg ervoor dat deelnemers tijdens de training meerdere malen kunnen oefenen met het gewenste gedrag. Kies bewust voor meerdere keren. Zo kun je als de eerste keer een wat minder positieve ervaring is geweest, iemand alsnog een succeservaring laten beleven.
MEDIUM: laat de moeilijkheid van de oefeningen tijdens een training oplopen. Start bij een simpel aspect en breid dit uit, zodat het steeds realistischer en uitdagender wordt.
HARD: als de deelnemers na afloop van de training het gevoel hebben: ‘Ja, ik kan het!’ is dat het begin. Je kunt nog meer invloed uitoefenen door werkplekopdrachten te ontwikkelen die toewerken naar succeservaringen in het werk. Zo zorg je ervoor dat ze onder de echte omstandigheden ook succes ervaren.
Indirecte ervaringen zorgen voor zelfeffectiviteit
Door succesvolle ervaringen van anderen groeit het geloof in je eigen kunnen. Dit werkt vooral zo als je jezelf kunt identificeren met de persoon. Hoe meer we geloven dat we gelijk zijn hoe groter de impact is op ons eigen geloof.
Ik kan mezelf de rollenspellen tijdens mijn eerste studie nog goed herinneren. Het doel was bijvoorbeeld om te oefenen met LSD. Ik was over het algemeen kneiterzenuwachtig voor rollenspellen. Ik ging vaak als laatste of als eerste. Als ik als laatste ging zag ik hoe mijn studiegenoten het deden en dat het hen ook lukten. Dus als zij het kunnen, waarom ik niet? Tjakka, en daar kwam mijn eigen geloof terug.
3 transferacties voor indirecte ervaringen
Hieronder staan 3 transferacties:
SOFT: verzamel quotes over de succeservaringen van oud-deelnemers en geef deze een plek in je presentatie. Hiermee stimuleer je de gedachten van alle deelnemers: ‘Wat als… Ik dit ook kan?’
MEDIUM: nodig oud-deelnemers uit om tijdens de training de successen die zij de afgelopen tijd ervaringen hebben te delen waarbij de nieuwe deelnemers dan allerlei vragen mogen stellen.
HARD: koppel de nieuwe deelnemers aan de oud-deelnemers om de gewenste prestatie in het werk te beleven. Doordat ze eerst de kunst af kunnen kijken groeit het geloof in je eigen kunnen. De spiegelneuronen in onze hersenen zijn dan ook al hard aan het werk.
Aanmoedigingen helpen om in jezelf te geloven
Aanmoedigingen helpen om in jezelf te geloven. Dit kunnen aanmoedigingen vanuit anderen zijn, maar ook vanuit jezelf. Het helpt als iemand die een taak zelf goed kan uitvoeren tegen jou zegt dat je het kunt. Dat werkt beter dan wanneer iemand die het zelf niet kan dat tegen jou zegt. Herkenbaar? Bij mij wel, anders komt het niet binnen. Ook moet de aanmoediging wel realistisch zijn anders geloof ik er geen snars van.
Hier is het tegenovergestelde ook waar. Zodra je tegen jezelf zegt dat het je niet gaat lukken heeft dit een nadelig effect op je effectiviteit. Carol Dweck geeft hier een waardevol inzicht over ‘The power of yet’. Gun jezelf het leerproces. Als iets nu niet lukt, betekent dit niet dat het je nooit gaat lukken. Zeg dan tegen jezelf: ‘Ik kan het NOG niet.’
3 transferacties voor aanmoedigingen
Hieronder staan 3 transferacties:
SOFT: zorg dat er altijd gelegenheid is voor constructieve feedback en complimenten. Daar hoeft een trainer niet alleen voor te zorgen. Je kunt namelijk de overige deelnemers ook stimuleren om dit te doen. Bijvoorbeeld na afloop van een oefening.
MEDIUM: wie kent ‘m niet? Schrijf jezelf een kaart tijdens de training dan sturen we deze over een aantal weken op. Deze kun je ook ombouwen. Koop inspirerende kaarten. Laat iedereen een kaart uitkiezen en zijn / haar naam erop schrijven. Laat de kaart rondgaan onder alle deelnemers en geef ze de opdracht om de volgende zin af te maken: ‘Ik weet zeker dat het jou gaat lukken om…’
HARD: hoe waardevol zou het zijn om tijdens een leertraject deelnemers bewust te maken van hun eigen mindset over het uitvoeren van een taak. Dat ze inzien welke invloed dit heeft op hun gedachten, gevoelens en gedrag.
Emoties spelen een grote rol bij zelfeffectiviteit
Onze emoties spelen ook een cruciale rol in het bevorderen van zelfeffectiviteit. Zo kan 1 belemmerende gedachte over iets wat je lastig vindt er al voor zorgen dat je:
- pijn in je buik krijgt;
- het gevoel hebt dat je keel dichtgeknepen wordt;
- je hartslag omhoog schiet.
Dit verlaagt je zelfeffectiviteit. Dit kan een cirkel worden met steeds sterkere lichamelijke reacties en psychologische emoties. Het is dus aan te raden om aandacht te besteden aan onderbuikgevoelens en hoe je deze anders kunt interpreteren. En ook hier werkt het de andere kant op. Als je fijne gevoelens ervaart werkt dit bevorderend. Misschien raak je dan ook wel verslaafd aan de energie die je elke keer krijgt waardoor je steeds en steeds meer wilt.
Transferacties
Hieronder staan 3 transferacties:
SOFT: de welbekende power pose. Laat de deelnemers voorafgaand aan een oefening ervaren wat een power pose voor ze kan opleveren. Zie hier de Ted Talk van Amy Cuddy met de titel: ‘Your body language may shape who you are.’
MEDIUM: tijdens de training kun je de deelnemers bevragen op het gevoel wat de taak of de situatie bij hen oproept. Vervolgens kun je nagaan welke gedachte er voorafgaat aan dit gevoel. Het kan zijn dat dit een niet helpende gedachten is. Leer de deelnemers om hun gedachten uit te dagen en als het niet helpend is om een alternatieve gedachten ervoor in de plaats te zetten. Dit roept vrijwel meteen een ander gevoel op.
HARD: een uitdagendere initiatief is om de werkomgeving in te richten als leeromgeving waarbij er aandacht is voor onderbuikgevoelens en hoe je elkaar kunt ondersteunen om de gewenste prestatie te leveren. Een collectief bewustzijn van de overtuigingen die helpend en niet helpend zijn.
Now it’s your turn
Welke inspiratie heb jij uit dit artikel gehaald? Zitten er transferacties bij waar jij aankomende tijd al mee aan de slag kan? Vast wel. We willen je aanmoedigen om de eerste stap te zetten en te gaan onderzoeken wat het effect is als je het anders doet. Succes! En zo nieuwsgierig als wij zijn: deel gerust het proces en het resultaat met ons.
Als ik terugblik naar mijn uitdaging om vloeiender en professioneler Engels te spreken, dan gun ik mezelf meer succeservaringen. Ik ga als eerste stap de komende weken een-op-een gesprekken inplannen.
